Иемен астанасы: Йемен астанасы маңында Сауд Арабиясының жойғыш ұшағы атып түсірілді: 2015 жылғы 24 мамыр, 20:11

Йемен Республикасы — el.kz

Йемен Республикасы Ресми атауы: Йемен Республикасы Астанасы: Сана қаласы (тұрғын саны: 550.000) Басты қалалары: Аден (400.000), Тайз, Худайда, Макалла, Хадрамаут. Жер көлемі: 527.968 шаршы шақырым. Халқының саны: 16.000.000 (2000ж). Халықтың 25%-ы қала тұрғындары. Орташа жас мөлшері 50 жас. Халықтың 46%-ы 14 жастан төменгілер. Халықтың қоныстану тығыздығы бір шаршы шақырым: 23.7 кісі. Этникалық құрамы: Йеменнің 97.3%-ы арабтар, 1%-ы шығыс азияттықтар, 1.2%-ы сомалиліктер, 0.2%-ы малайзиялықтар, 0.04%-ы иахудилер. Тілі: Ресми тілі және халықтың қолданатын тілі – араб тілі. Діні: Ресми дін – Ислам діні. Халықтың 99%-ы мұсылмандар, 1%-ы иахудилер мен шығыс діндерін ұстанатындар. Мұсылмандардың 55%-сүнниттер, ал 45%-ы зейдилер. Зейдилер шииттердің бір тармағы. Әйтсе де зейдилер әһлі сүннетке бір табан жақынырақ келеді. Исмаили жамағаты өте аз. Сүнниттердің көбісі Шафиғи мәзһабын ұстанады. Географиялық жағдайы: Орта Азия мен Араб жарты аралының Африкаға қарасты солтүстік жағында орналасқан Йемен, солтүстігінде Сауд Арабстанмен, шығысында Оманмен, оңтүстігінде Үнді мұхитымен, батысында Қызыл теңізбен шектесіп жатыр.

Ең биік жері Хадур Шұғаиб шыңы (3 760 м.). Жерінің 1%-ы егіс алқабы, 40%-ы жайылым жерлер. Негізінен Йемен шөлді аймақ. Солтүстік өңірінде жауын-шашын көптеу жауады. Солтүстікте және Астанасы Сана қаласында жылдық жоғарғы температура 24.6 дәреже. Жылдық жауын-шашын 250 мм. Ал Үнді мүхиты жағында орналасқан Аден қаласында бұл көрсеткіш 32.2 дәреже ыстық, жауын-шашын 39.9 мм. Басқару жүйесі: Мемлекет көп партиялық демократиялы жүйемен басқарылады. Екі жақтың (оңтүстік пен солтүстік) бірігуімен болған уақытша басшылықты бұрынғы Солтүстік Йеменнің президенті, президенттің көмекшісі ретінде Оңтүстік Йемен социалистік партияның жауапты хатшысы, ал министрлікті бұрынғы Оңтүстік Йеменнің елбасшысы басқарды. Бұл уақытша басқару жүйесі аяқталғаннан соң, сайлау арқылы 301 мүшелік бір палаталы парламент құрылды. Дегенмен іштей туындаған көтерілістің зардабынан бұл ұзаққа созылмады. Йемен ИКҰ (Ислам Конференциясы Ұйымы), Араб бірлігі, ХАҚ (Халықаралық Ақша Қоры), Ислам Даму Банкісі секілді т.б. халықаралық ұйымдарға мүше.
Басты саяси партиялар: Жалпы Халық Конгресі, Йемен Ислах бірлігі, Йемен социалистік партиясы, Араб социалистік Баас партиясы, Йемендіктер бірлігі партиясы, Мемлекеттік партия және т.б. саяси партиялар бар. Тарихы: Йемен халқы Ислам дінін Пайғамбарымыздың (с.а.у.) көзі тірі кезінде қабылдаған. Расулуллаһ (с.а.у.) Мәдинада Ислам мемлекетін құрған уақытында Йемен Иран мемлекетінің қол астында еді. Ол кезде Йеменге Ирандық Базан деген кісі әкім болып тағайындалған болатын. Тегі ирандық болған Базан Пайғамбарымыздың (с.а.у.) дінге шақыруы арқасында мұсылман болып, Ислам дінін қабылдайды. Хижреттің 9 жылы (Миләди 631 жыл) Базан қайтыс болғаннан кейін оның басқарып отырған өңірлерін баласы Шәхр және Әбу Мұса әл-Ашғари (р.а.), Йали ибн Умая және Муаз ибн Жәбәл (р.а.) сынды сахабалар басқарады. Йемен 820 жылға дейін халифаның жіберген елшілерімен басқарылып отырды. 820 жылдан кейін Йеменнің тарихы біршама өзгерді. Осы өзгерістен кейін өлкенің әр тарапында әр түрлі басқару орталықтары құрыла бастады.
Бұл басқару орталықтары өздігінше мәзһаб (жол) ұстанды. Қысқаша атап кетер болсақ, Йеменнің бір аймағын шииттердің қолы саналатын Зейди мәзһабын ұстанатын Зиядилер тобы құрылды. Зиядилер аббасилерге қарсы мемлекет құрды, ол 1022 жылға дейін жалғасты. Алайда олар Йеменнің барлық аймақтарына үкімдерін жүргізе алмады. Зиядилер 1022 жылы құлдырағаннан кейін, олардың өлкелерінде Нәджәһилер тобы құрылды. Нәджәһилер әуелі аббасилерге, селжұқтарға, сосын фатимилерге бағына отырып, Йеменнің кейбір аймақтарында 1159 жылға дейін басшылық жасады. Мұның арасында Йеменнің басқа да өлкелерін сулайхилер, хамданилер (бұлар зейди мен исмаили шииттерінен еді) мәһдилер және 1454 жылдар арасындағы расулилер үкім жүргізді. Тіпті бұл расулилер әуелі әйюбилерге сосын мәмлүктерге бағынып отырды. Сөйтіп 1446-1538 жылдар аралығында Йеменнің басым бөлігін Тахирилер басып алды. 1517 жылдан кейін Йеменге Османлылар келді. Османлылар Йеменнің қалаларын бірте-бірте басып алды да 1538 жылы Тахирилердің басқару жүйесін тоқтатты.
Уақыт өте келе 18 ғасырдың соңына таяу француздар мен ағылшындар Йеменді өз қарамағына бағындыру үшін шабуылдар жасады. Дегенмен османлылар бұған жол бермеді. Ағылшындар бертін келе 19 ғасырдың басында 1839 жылы Аден қаласын, кейін Оңтүстік Йеменді қол астыларына алды. Ал Солтүстік Йемен 1918 жылға дейін османлылардың билігінде болды. Сөйтіп, Солтүстік Йеменнің тәуелсіздігі мен Оңтүстік Йемен ағылшындардың қол астында екендігі ресми түрде жарияланды. Осылайша Оңтүстік Йемен 1967 жылдың 30 қарашасына дейін ағылшындардың қарамағында болды. Ал өз тәуелсіздігін алған Солтүстік Йемен бөлек мемлекет құрды. Жоғарыда айтылғандай Йемен Солтүстік, Оңтүстік деген екі мемлекет ретінде танылып келді. 1990 жылдың сәуір айында екі тарап (Солтүстік пен Оңтүстік Йемен) өзара келіссөз жүргізіп, 1990 жылы 22 мамырда бірікті. Экономикасы: Йемен экономикасы егіншілік пен мал шаруашылығында ең үздік, алда келеді. Мемлекеттік қазынаға құйылатын кірістің 21%-ы егін өнімдері. Жұмысшылардың 71.5%-ы егін алқаптарында жұмыс істейді.
Олар егін шаруашылығында мақта, құрма, банан, тары, кофе және әр түрлі көкөністер мен жеміс-жидектер егеді. Бұдан басқа балық шаруашылығы да көп пайда келтіруде. Йеменнің солтүстігінде мұнай және табиғи газ өндіріледі. Мемлекет қазынасына құйылатын кірістің 9%-ы мұнай, табиғи газ және жер асты қойнауынан алынатын кен орындары. Ақша бірлігі: Йемен риалы. Адам басына шаққанда ұлттық табысы: 550 АҚШ доллары. Сыртқы сауда: Экспорт өнімдерінің басында мұнай, табиғи газ (бұл екеуі экспорттың 89%-ын құрайды), ірі қаралар, құрма, кофе және әр түрлі егістік өнімдері. Импорттық тауарлардың ішінде машиналар, тұрмыстық тауарлар, электр техникалары және басқа тұтынылатын заттары келеді. Импортт тауарларын АҚШ, Жапония, Еуропа, Азия өлкелері және Судан елдерінен алады. 1991 жылғы сыртқы саудасы 880 млн. долларды құраған. Өндірісі: Солтүстік Йеменде мұнай өнеркәсіптері бар. Бұдан басқа өндірістің басында күнделікті тұтынатын заттар, сусындар және темекі өндірістері орын алады. Бұл өнеркәсіп өндірістің 52%-ын құрайды.
Бұдан басқа мақта-мата зауыты, киім-кешек фабрикасы, шұға фабрикасы, ағаш өндіріс орындары, жиһаздар, химиялық заттар, дәрі-дәрмек, құрылыс заттары және т.б. үлкенді-кішілі өнеркәсіп орындары бар. Өндірістің мемлекетке түсіретін пайдасы 9%-ды құрайды. Халықтың 4.4%-ы өнеркәсіптерде жұмыс істейді. Жолдары: Сана және Аден қалалары арасына қатынайтын халықаралық жолдарды байланыстыратын 12 ашық әуежай бар. Худайда және Аден қалалары арасында қатынайтын үлкен асфальт жолдары бар. Сонымен қатар бұл өлкеде орталама 29 кісіге бір көліктен келеді. Білім беру саласы: Йеменде 8 900 бастауыш мектептері, 1 000 орта оқу, 100 кәсіптік маман даярлайтын метептер бар. Йемен мемлекеті бойынша астанасы Сана қаласында және Аден қаласында екі университет бар. Оқу-жазу білетіндердің саны 39%. Денсаулық сақтау саласы: Йеменде 75 аурухана, 3 010 дәрігер, 150 тіс дәрігері, 6 500 медбике бар. 4 160 кісіге бір дәрігерден келеді.  

Йемен Республикасы
Ресми атауы: Йемен Республикасы
Астанасы: Сана қаласы (тұрғын саны: 550.

000)
Басты қалалары: Аден (400.000), Тайз, Худайда, Макалла, Хадрамаут.
Жер көлемі: 527.968 шаршы шақырым.
Халқының саны: 16.000.000 (2000ж). Халықтың 25%-ы қала тұрғындары. Орташа жас мөлшері 50 жас. Халықтың 46%-ы 14 жастан төменгілер. Халықтың қоныстану тығыздығы бір шаршы шақырым: 23.7 кісі.
Этникалық құрамы: Йеменнің 97.3%-ы арабтар, 1%-ы шығыс азияттықтар, 1.2%-ы сомалиліктер, 0.2%-ы малайзиялықтар, 0.04%-ы иахудилер.
Тілі: Ресми тілі және халықтың қолданатын тілі – араб тілі.
Діні: Ресми дін – Ислам діні. Халықтың 99%-ы мұсылмандар, 1%-ы иахудилер мен шығыс діндерін ұстанатындар. Мұсылмандардың 55%-сүнниттер, ал 45%-ы зейдилер. Зейдилер шииттердің бір тармағы. Әйтсе де зейдилер әһлі сүннетке бір табан жақынырақ келеді. Исмаили жамағаты өте аз. Сүнниттердің көбісі Шафиғи мәзһабын ұстанады.
Географиялық жағдайы: Орта Азия мен Араб жарты аралының Африкаға қарасты солтүстік жағында орналасқан Йемен, солтүстігінде Сауд Арабстанмен, шығысында Оманмен, оңтүстігінде Үнді мұхитымен, батысында Қызыл теңізбен шектесіп жатыр.
Ең биік жері Хадур Шұғаиб шыңы (3 760 м.). Жерінің 1%-ы егіс алқабы, 40%-ы жайылым жерлер. Негізінен Йемен шөлді аймақ. Солтүстік өңірінде жауын-шашын көптеу жауады. Солтүстікте және Астанасы Сана қаласында жылдық жоғарғы температура 24.6 дәреже. Жылдық жауын-шашын 250 мм. Ал Үнді мүхиты жағында орналасқан Аден қаласында бұл көрсеткіш 32.2 дәреже ыстық, жауын-шашын 39.9 мм.
Басқару жүйесі: Мемлекет көп партиялық демократиялы жүйемен басқарылады. Екі жақтың (оңтүстік пен солтүстік) бірігуімен болған уақытша басшылықты бұрынғы Солтүстік Йеменнің президенті, президенттің көмекшісі ретінде Оңтүстік Йемен социалистік партияның жауапты хатшысы, ал министрлікті бұрынғы Оңтүстік Йеменнің елбасшысы басқарды.
Бұл уақытша басқару жүйесі аяқталғаннан соң, сайлау арқылы 301 мүшелік бір палаталы парламент құрылды. Дегенмен іштей туындаған көтерілістің зардабынан бұл ұзаққа созылмады.
Йемен ИКҰ (Ислам Конференциясы Ұйымы), Араб бірлігі, ХАҚ (Халықаралық Ақша Қоры), Ислам Даму Банкісі секілді т. б. халықаралық ұйымдарға мүше.
Басты саяси партиялар: Жалпы Халық Конгресі, Йемен Ислах бірлігі, Йемен социалистік партиясы, Араб социалистік Баас партиясы, Йемендіктер бірлігі партиясы, Мемлекеттік партия және т.б. саяси партиялар бар.
Тарихы: Йемен халқы Ислам дінін Пайғамбарымыздың (с.а.у.) көзі тірі кезінде қабылдаған. Расулуллаһ (с.а.у.) Мәдинада Ислам мемлекетін құрған уақытында Йемен Иран мемлекетінің қол астында еді. Ол кезде Йеменге Ирандық Базан деген кісі әкім болып тағайындалған болатын. Тегі ирандық болған Базан Пайғамбарымыздың (с.а.у.) дінге шақыруы арқасында мұсылман болып, Ислам дінін қабылдайды. Хижреттің 9 жылы (Миләди 631 жыл) Базан қайтыс болғаннан кейін оның басқарып отырған өңірлерін баласы Шәхр және Әбу Мұса әл-Ашғари (р.а.), Йали ибн Умая және Муаз ибн Жәбәл (р.а.) сынды сахабалар басқарады.
Йемен 820 жылға дейін халифаның жіберген елшілерімен басқарылып отырды. 820 жылдан кейін Йеменнің тарихы біршама өзгерді. Осы өзгерістен кейін өлкенің әр тарапында әр түрлі басқару орталықтары құрыла бастады. Бұл басқару орталықтары өздігінше мәзһаб (жол) ұстанды.
Қысқаша атап кетер болсақ, Йеменнің бір аймағын шииттердің қолы саналатын Зейди мәзһабын ұстанатын Зиядилер тобы құрылды. Зиядилер аббасилерге қарсы мемлекет құрды, ол 1022 жылға дейін жалғасты. Алайда олар Йеменнің барлық аймақтарына үкімдерін жүргізе алмады. Зиядилер 1022 жылы құлдырағаннан кейін, олардың өлкелерінде Нәджәһилер тобы құрылды. Нәджәһилер әуелі аббасилерге, селжұқтарға, сосын фатимилерге бағына отырып, Йеменнің кейбір аймақтарында 1159 жылға дейін басшылық жасады. Мұның арасында Йеменнің басқа да өлкелерін сулайхилер, хамданилер (бұлар зейди мен исмаили шииттерінен еді) мәһдилер және 1454 жылдар арасындағы расулилер үкім жүргізді. Тіпті бұл расулилер әуелі әйюбилерге сосын мәмлүктерге бағынып отырды. Сөйтіп 1446-1538 жылдар аралығында Йеменнің басым бөлігін Тахирилер басып алды. 1517 жылдан кейін Йеменге Османлылар келді. Османлылар Йеменнің қалаларын бірте-бірте басып алды да 1538 жылы Тахирилердің басқару жүйесін тоқтатты. Уақыт өте келе 18 ғасырдың соңына таяу француздар мен ағылшындар Йеменді өз қарамағына бағындыру үшін шабуылдар жасады. Дегенмен османлылар бұған жол бермеді. Ағылшындар бертін келе 19 ғасырдың басында 1839 жылы Аден қаласын, кейін Оңтүстік Йеменді қол астыларына алды. Ал Солтүстік Йемен 1918 жылға дейін османлылардың билігінде болды. Сөйтіп, Солтүстік Йеменнің тәуелсіздігі мен Оңтүстік Йемен ағылшындардың қол астында екендігі ресми түрде жарияланды. Осылайша Оңтүстік Йемен 1967 жылдың 30 қарашасына дейін ағылшындардың қарамағында болды. Ал өз тәуелсіздігін алған Солтүстік Йемен бөлек мемлекет құрды. Жоғарыда айтылғандай Йемен Солтүстік, Оңтүстік деген екі мемлекет ретінде танылып келді.
1990 жылдың сәуір айында екі тарап (Солтүстік пен Оңтүстік Йемен) өзара келіссөз жүргізіп, 1990 жылы 22 мамырда бірікті.
Экономикасы: Йемен экономикасы егіншілік пен мал шаруашылығында ең үздік, алда келеді. Мемлекеттік қазынаға құйылатын кірістің 21%-ы егін өнімдері. Жұмысшылардың 71.5%-ы егін алқаптарында жұмыс істейді. Олар егін шаруашылығында мақта, құрма, банан, тары, кофе және әр түрлі көкөністер мен жеміс-жидектер егеді. Бұдан басқа балық шаруашылығы да көп пайда келтіруде. Йеменнің солтүстігінде мұнай және табиғи газ өндіріледі. Мемлекет қазынасына құйылатын кірістің 9%-ы мұнай, табиғи газ және жер асты қойнауынан алынатын кен орындары.
Ақша бірлігі: Йемен риалы.
Адам басына шаққанда ұлттық табысы: 550 АҚШ доллары.
Сыртқы сауда: Экспорт өнімдерінің басында мұнай, табиғи газ (бұл екеуі экспорттың 89%-ын құрайды), ірі қаралар, құрма, кофе және әр түрлі егістік өнімдері. Импорттық тауарлардың ішінде машиналар, тұрмыстық тауарлар, электр техникалары және басқа тұтынылатын заттары келеді. Импортт тауарларын АҚШ, Жапония, Еуропа, Азия өлкелері және Судан елдерінен алады. 1991 жылғы сыртқы саудасы 880 млн. долларды құраған.
Өндірісі: Солтүстік Йеменде мұнай өнеркәсіптері бар. Бұдан басқа өндірістің басында күнделікті тұтынатын заттар, сусындар және темекі өндірістері орын алады. Бұл өнеркәсіп өндірістің 52%-ын құрайды. Бұдан басқа мақта-мата зауыты, киім-кешек фабрикасы, шұға фабрикасы, ағаш өндіріс орындары, жиһаздар, химиялық заттар, дәрі-дәрмек, құрылыс заттары және т.б. үлкенді-кішілі өнеркәсіп орындары бар. Өндірістің мемлекетке түсіретін пайдасы 9%-ды құрайды. Халықтың 4.4%-ы өнеркәсіптерде жұмыс істейді.
Жолдары: Сана және Аден қалалары арасына қатынайтын халықаралық жолдарды байланыстыратын 12 ашық әуежай бар. Худайда және Аден қалалары арасында қатынайтын үлкен асфальт жолдары бар. Сонымен қатар бұл өлкеде орталама 29 кісіге бір көліктен келеді.
Білім беру саласы: Йеменде 8 900 бастауыш мектептері, 1 000 орта оқу, 100 кәсіптік маман даярлайтын метептер бар. Йемен мемлекеті бойынша астанасы Сана қаласында және Аден қаласында екі университет бар. Оқу-жазу білетіндердің саны 39%.
Денсаулық сақтау саласы: Йеменде 75 аурухана, 3 010 дәрігер, 150 тіс дәрігері, 6 500 медбике бар. 4 160 кісіге бір дәрігерден келеді.
 

Бөлісу:

Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram — ға

Йемен иірімі (жалғасы)

Сәуір айының 26-ы күні Йеменнің оңтүстік өтпелі кеңесі автономия жариялап, өз үкіметін жасақтауға кірісті. Мұнымен ғана шектеліп қалмай Адендегі стратегиялық нысандарға блокпост орнатып тастады. Аталмыш кеңес Әбдраббо Мансұр Хадиді бейбіт келісімді бұзғаны үшін айыптап отыр. Сәл шегініс: Оңтүстік және Солтүстік Йемен этникалық, кландық, тіпті, мәдени-діни белгілері бойынша да бір-бірінен айрықшаланады. Йеменнің оңтүстік кеңесінің бұл саяси қадамына Саудия  мен оның Йемендегі хуситтерге қарсы жорығында одақтас болған коалицияғы мүше елдер үзілді-кесілді қарсы шықты. Бұдан бөлек, өткен жылдың қараша айындағы Саудияның қысымымен бекітілген келісім де аяқсыз қалды. Бұл арада стратегиялық тұрғыдан аса маңызды теңіз коммуникациясы жатқан, соның ішінде Баб-әл-Мандеб бұғазын да қамтитын аймақтағы геосаяси жанжал турасында сөз болып отыр. Бұрын да айтып өткеніміздей, Саудия тарапы сайлау арқылы заңды жолмен Хади билігіне қолдау көрсетіп келеді. Ал әу баста Саудияның Йемендегі одақтасы болған Біріккен Араб Әмірлігі бүгінде Оңтүстік Йемен кеңесіне қолдау білдіріп отыр. Түсінікті болу үшін Хади билігі мен Оңтүстік Йемен кеңесі сепаратистері уақытша одақ құрған еді – Йеменнің солтүстігі мен ел астанасы Сана қаласына бақылау орнатқысы келген хуситтерге қарсы. Соған қарамастан Йеменнің оңтүстігіндегі топтар солтүстіктегілер 1990 жылы айырған тәуелсіздігі үшін күресті тоқтатқан емес. Сәл шегініс: Аденді астанасы еткен Йеменнің халық демократиялық республикасы 1967 жылдан 1990-шы жылға дейін өз алдына дербес мемлекет болды. Кезінде Британияның отары болған, кейін социалистік қоғамдық құрылысты таңдаған Йемен халық демократиялық республикасы әлеуметтік-экономикалық даму жағынан да, мәдени деңгейімен де орта ғасырға тән өмір сүру қалыбынан шыға алмаған солтүстіктегіден көп жоғары болды. Тарқатып айтсақ, Оңтүстік Йеменнің билік басындағы ұлттық фронты 1972 жылы Кеңес одағының үлгісімен мемлекеттік басқару жолын таңдады. Осыған байланысты КСРО да Оңтүстік Йеменнің өнеркәсібіне, ауыл шаруашылығына, құрылысына, тіпті, қарулы күштерін қалыптастыруға де көмектесті. Алайда, КСРО әлсіреген тұста Йемендегі кландар арасындағы билікке талас-тартыс қайта өршіп, мұның ақыры солтүстік Йеменмен бірігуді көздеген топтардың ықпалымен 1990-шы жылы Оңтүстік Йемен солтүстікке «жұтылып» тынды. Біріккен Йеменде оңтүстік элитасы барлық шешуші позициядан ығыстырыла бастады. 1994 жылы қайта бөлінуге талпыныс жасалғанымен бұл әрекет те сәтсіз аяқталды. Егер Йемен тарихына үңілсеңіз, әлі күнге орнықты мемлекет құра алмай келе жатқанын байқайсыз. 1994 жылдан бері сепаратистер күш алып, оңтүстік қозғалысты (артынан – Оңтүстік өтпелі кеңес) құрды. Мақсаты — тәуелсіздігін қалпына келтіру. 2015 жылы Иранның қолдауына ие шиғалық хуситтер тобы Солтүстікте билікті өз қолына алды. Тіпті, Аден қаласын да уақытша астанасы етті. Ал оңтүстік аймақ Саудия бастаған коалициямен арадағы әскери операция плацдармына айналды. Азаматтық соғыс пен шетелдік басқыншылардың әскери жорығы кезінде оңтүстік сепаратистері саудиялықтармен уақытша одақтасты әрі бір мезгілде біріккен Йемен құрамынан шығуға талпыныс жасап келеді. Сарапшылардың пікіріне қарағанда, оңтүстіктің бөлінетінін немесе бөлінбейтінін уақыт көрсетеді. Десе де саудия Йеменнің бөлінгенін қаламайды. Десе де Йемен халық демократиялық республикасы үлгісі бойынша мемлекет құру бүгінгі таңда мүмкін емес. Өйткені, жергілікті тайпалар мен кландар арасында ауызбіршілік жоқ, олардың басын бр тудың астына біріктіретін идеология да жоқ. Бұдан бөлек, кезінде арқа сүйеген КСРО секілді алып держава да жоқ оларға қолдау көрсететін. Иранның немесе Біріккен Араб Әмірліктерінің қолдауы жеткіліксіз. Соған қарамастан ірі геосаяси ойыншылар Араб түбегіндегі осынау елдің Саудияның ықпалы жүрмейтін елге айналғанын қалайды. Бұдан бөлек, Саудия мен Біріккен Араб Әмірлігі арасындағы Йемендегі бәсекелестікті ескерсек, әзірге жергілікті тайпалар мен кландар арасында ауызбіршілік орнайтынына ешкім кепілдік бере алмайды. (Біріккен Араб Әмірлігі де, Саудия да стратегиялық тұрғыдан аса маңызды Баб-әл-Мандеб бұғазына өз бақылауын орнатқысы келеді). Ал Оңтүстік Йемен автономия ариялайтын болса, тағы бір майдан алаңы пайда болады. Саудия бастаған коалиция мен хуситтер арасындағы майданнан бөлек. Бұл Саудияға да, Біріккен Араб Әмірлігіне де қолайлы емес. Аталмыш бұғазға бақылау орнату мұндай жағдайда қосымша ресурсты қажет етпек. Мұнай бағасы күрт түсіп кеткендіктен аталған екі араб елі бұған мүдделі емес. Бұдан бөлек, Аден қаласына таяуды төпеп жауған тропикалық жауыннан 100 мыңнан аса адам баспанасыз қалды. Ел аумағында тырысқақ індеті жайлаған. Оның үстіне, жығылғанға жұдырық болып тәжді тажал жұқпалы індетіне шалдыққандар тіркеле бастаған.

(жалғасы бар)

Басы мына сілтемелерде: Йемен қасіреті (http://islam.kz/kk/news/alem/iemen-qasireti-10579/#gsc.tab=0), Йемен шырғалаңы (http://islam.kz/kk/news/alem/iemen-shyrgalany-11664/#gsc.tab=0), Йемен шырғалаңы (жалғасы) — http://islam.kz/kk/news/alem/iemen-shyrgalany-jalgasy-10585/#gsc.tab=0, Соңы көрінбейтін Йемен шырғалаңы (фото+видео) — http://islam.kz/kk/news/alem/sony-korinbeitin-iemen-shyrgalany-fotovideo-11041/#gsc. tab=0

Через двенадцать лет после восстания в Йемене мечты людей разрушены | Гуманитарные кризисы

Студенты Университета Саны каждый день проходят через площадь Перемен, направляясь в лекционные залы или домой, или выпить чаю в одном из кафе на площади. Они ходят тихо или бесцельно болтают группами; кажется, что никто больше не думает о политических действиях, не протестует и не поднимает голос против властей.

Даже политически настроенные люди, вероятно, знают, что политические действия бессмысленны, потому что 12 лет назад, в феврале 2011 года, тысячи молодых людей вышли на площади и улицы йеменской столицы в ходе непрекращающихся массовых акций протеста, которые распространились по многим городам со скоростью лесного пожара, призывая к конец 33-летнего правления Али Абдуллы Салеха. И это не закончилось хорошо.

В то время Арабская весна захлестнула регион, и сила народа демонстрировалась на арабских улицах в одной стране за другой. И даже те, кто не был полностью согласен с тем, как обстоят дела, казалось, были переполнены гордостью, переполнены энтузиазмом по поводу силы народа, который, свободный от страха, стремился к переменам.

Общий вид площади Перемен, где около 10 месяцев располагались лагеря протестующих, требующих свержения и суда над президентом Йемена Али Абдаллой Салехом, Сана, 30 ноября 2011 г. [Мохамед аль-Саяги/Reuters]

В Йемене миллионы протестующих выкрикивали свои требования социального равенства, лучшей экономики и более здоровой демократии на улицах и разбивали лагеря на площадях, хотя были йеменцы, которые были менее восторженными, беспокоясь о хаосе или о том, что это был переворот в овечья одежда.

Поскольку Йемен отмечает 12-летие со дня восстания в феврале 2011 года, чаяния остаются несбыточными, и произошло немыслимое, когда страна погрузилась в годы борьбы, а затем в войну, которые подтолкнули ее к величайшему гуманитарному кризису в мире.

Сегодня 17 из 33 миллионов человек в Йемене страдают от нехватки продовольствия, из них 3,5 миллиона страдают от острого недоедания, по данным ООН. С 2015 года в Йемене внутренне перемещенными лицами стали более 4,3 миллиона человек.

Change

Change Сама площадь, по иронии судьбы, не изменилась. Площадь, которая находится в центре Саны, выглядит почти так же, как и до восстания 2011 года, с кафе, магазинами и киосками, торгующими всевозможными вещами, и изобилующими пешеходами и автомобилями, переплетающимися друг с другом. Магазины и кафе процветали во время протестов, предоставляя протестующим, разбившим лагерь, все виды еды, напитков, продуктов и многого другого.

Когда протесты закончились в феврале 2012 года и власти сняли палатки, что заняло около месяца, жизнь на удивление быстро нормализовалась, и люди, живущие вокруг площади, почувствовали облегчение, что уровень шума снизился, а район стал спокойнее. С тех пор мало что изменилось.

Мальчики танцуют на площади Перемен, где разбили лагерь антиправительственные протестующие, требующие смещения Али Абдуллы Салеха в Сане, 24 октября 2011 г. [Халед Абдулла/Reuters]

Но за пределами площади Йемен теперь расколот между силами хуситов на севере и разделенной коалицией против хуситов на юге, в которую входят сепаратисты.

Повестка южных сепаратистов возникла не сразу после начала восстания в феврале 2011 года. Он восходит к 1994 году, когда разгорелась гражданская война между севером и югом, через четыре года после провозглашения национального единства.

Однако восстание 2011 года предоставило возможность сепаратистам, которые расширили свое присутствие на юге и сегодня имеют твердый контроль в ряде провинций.

«Мой разум нарисовал прекрасные образы будущего Йемена»

Салим Галиб сидит за солнечным столиком в кафе в Маине, просматривает фотографии восстания в Йемене на своем мобильном телефоне и вспоминает время, проведенное на площади Перемен. Стройный 35-летний мужчина сейчас женат и является отцом маленькой девочки, и он бесконечно беспокоится о будущем.

Галиб, клерк гуманитарной организации в Сане, любит Йемен, говорит он, и мечтает о том, чтобы страна получила единое руководство, которое действительно позволило бы людям наслаждаться богатствами, которые можно было бы получить из природных ресурсов, таких как нефть, газ. и рыболовство.

Когда протесты сотрясали площадь Перемен, Галиб был оптимистичным студентом университета, который выбежал на площадь, как только его занятия в университете Саны закончились, присоединившись к ежедневным митингам и мероприятиям. В то время у него были высокие цели: видеть Йемен лучшей страной. Ему и в голову не приходило, что будущее страны может стать таким же безрадостным, как сегодня, захваченным войной, голодом и перемещением.

Йеменцы проходят мимо руин зданий, разрушенных в результате авианалета возглавляемой Саудовской Аравией коалиции 25 февраля 2016 г., в Сане [Мохаммед Хувайс/AFP Photo]

«Я был оптимистичен, и мой разум рисовал прекрасные картины будущего Йемена. К сожалению, страна постепенно тонула в насилии. Война заменила надежды тревогами», — сказал Галиб «Аль-Джазире».

После года непрекращающихся протестов и маршей Салех ушел в отставку 25 февраля 2012 года, и к власти пришел его вице-президент Абд-Раббу Мансур Хади.

Галиб помнит, как уход Салеха в отставку наполнил его и его товарищей по протесту гордостью и эйфорией. «Все вокруг меня в палатке на площади Перемен полагали, что Йемен вступил на путь мира и процветания в тот момент, когда Салех официально ушел в отставку в феврале 2012 года. Это был незрелый расчет».

Ни Галиб, ни его товарищи по протесту в то время не могли предположить, что вскоре разразится война, возлагающая надежды на мирные митинги и политический диалог. Шло время, сцена была омрачена насилием, и неуверенность в будущем Йемена росла.

«Разница между временем до восстания и настоящим ошеломляет. Мы попытались подняться, но потерпели полный провал, сценарий, которого мы не предвидели и не хотели», — сказал Галиб.

Катастрофические повороты событий

Гражданская война в Йемене началась не сразу; во-первых, были политические споры, так как несколько партий пытались закрепиться. Для граждан первыми ощутимыми последствиями стали проблемы с безопасностью, рост цен на топливо и перебои с электроэнергией, но даже тогда Галиб не терял надежды. Он сказал себе, что кризисы — это временные «побочные эффекты» перемен.

Боевики-хуситы патрулируют площадь Саны, где продолжаются боевые действия, 20 апреля 2021 г. [Яхья Архаб/EPA]

Эта надежда быстро испарилась в сентябре 2014 г., когда союзные Ирану повстанцы-хуситы силой захватили Сану. В 2011 году хуситы собрались толпами, участвуя в народном восстании и мирно маршируя с другими тысячами на улицах. Когда борьба за власть после ухода Салеха расколола политическую сцену Йемена, они начали брать дело в свои руки в военном отношении. Сначала они захватили провинцию Саада, затем Амран и, наконец, двинулись на Сану, пока их уверенность росла.

Розовые мечты Галиба о будущем его страны рухнули.

«Падение Саны Ансар Аллахом [хуситами] стало рождением мрака в Йемене. Наше восстание было мирным, и их насильственный захват Саны лишил нас этой борьбы, — печально сказал он.

По словам Галиба, жестокое вторжение хуситов в Сану стало поворотным моментом, положившим конец достижениям восстания. «Их агрессивный рост заставил меня поверить, что цели восстания больше не достижимы».

Второй удар Галиба испытал 26 марта 2015 года. Посреди ночи Сана прогремела череда мощных взрывов, в результате чего он и миллионы мирных жителей были напуганы и сбиты с толку.

Здания, внесенные в список Всемирного наследия ЮНЕСКО, разрушены в результате воздушных налетов возглавляемой Саудовской Аравией коалиции в старом городе Сана, 23 марта 2016 г. [Mohammed Huwais/AFP Photo] возглавил военную кампанию коалиции против хуситов. Мое отчаяние усилилось, потому что такое жестокое развитие не было целью нашего восстания».

Возглавляемая Саудовской Аравией коалиция вторглась в Йемен в ответ на официальный запрос Хади, который запросил у Саудовской Аравии военную поддержку для противодействия хуситам. Кампания должна была сокрушить их за считанные недели.

Но война затянулась на долгие годы, что привело к колоссальным разрушениям гражданской инфраструктуры и гибели тысяч мирных жителей. В апреле прошлого года Хади уступил лидерскому совету, состоящему из восьми членов, в попытке положить конец боевым действиям.

Единственный победитель

Йеменцы, которые 12 лет назад скандировали смену режима, считают, что их усилия не увенчались успехом.

Но потерпели поражение не только протестующие и их восстание; противники восстания, режим, также потерпели поражение, сказал Абдулсалам Мохаммед, глава Исследовательского центра Абаад.

Мохаммед был среди мирных демонстрантов с надеждой на будущее Йемена в своих сердцах. Но сегодня он сказал «Аль-Джазире»: «Победители — хуситы». Его центр раньше базировался в Сане, но был вынужден переехать в Турцию после захвата города хуситами.

Площадь перемен, заполненная протестующими, которые так надеялись изменить будущее своей страны к лучшему, Сана, 30 ноября 2011 г. [Мохамед аль-Саяги/Reuters]

Хуситы сейчас контролируют около 12 йеменских провинций и почти две- по его словам, треть населения живет под их властью. С их сильной позицией на севере Мохаммед не чувствует, что есть сила, которая может противостоять им перед лицом разногласий на юге.

Уныние по поводу настоящего и будущего Йемена очевидно. Страна сейчас раздирается годами войны, и кажется, что решения не видно.

По словам Галиба, «Восстание 2011 года было лучом надежды на решение решаемых экономических и политических проблем. Сегодня многие вопросы неразрешимы и останутся таковыми на века».

На низовом уровне люди в Йемене, на севере и юге, не надеются и не счастливы. Их главные заботы связаны с элементарными жизненными потребностями: регулярная заработная плата и лучший доступ к основным услугам, таким как электричество и вода. Небезопасная ситуация, которая может только разжечь гнев по поводу последствий восстания.

Но Мохаммед все еще верит в ростки восстания 2011 года. «Победа хуситов не будет вечной. Народ снова поднимется и снова возьмет на себя управление», — сказал он.

Центр всемирного наследия ЮНЕСКО – Состояние сохранности (SOC) Поиск

Центр всемирного наследия ЮНЕСКО – Состояние сохранности (SOC) Поиск Ваш браузер не поддерживает джаваскрипт.

настроить фильтр

Состояние сохранности Поиск

7

Отчеты

1

Недвижимость

1

Государства-участники

Угрозы* : Вылов/сбор водных ресурсовclose

Государства-участники: Йеменclose

Архипелаг Сокотра (2021)

Государства-участники: Йемен
Год: 2021

Первоначально предложено к рассмотрению в 2020 году

Источник документа: WHC/21/44.COM/7B
Угрозы*: Рыбалка / сбор водных ресурсов

Читать

Архипелаг Сокотра (2019)

Государства-участники: Йемен
Год: 2019
Источник документа: WHC/19/43.COM/7B.add.2
Угрозы*: Рыбалка / сбор водных ресурсов

Читать

Архипелаг Сокотра (2018)

Государства-участники: Йемен
Год: 2018
Источник документа: WHC/18/42. COM/7B.Add2
Угрозы*: Рыбалка / сбор водных ресурсов

Читать

Архипелаг Сокотра (2017)

Государства-участники: Йемен
Год: 2017
Источник документа: WHC/17/41.COM/7B.Add,WHC/17/41.COM/INF.7 Rev.
Угрозы*: Рыбалка / сбор водных ресурсов

Читать

Архипелаг Сокотра (2016)

Государства-участники: Йемен
Год: 2016
Источник документа: WHC/16/40.COM/7B
Угрозы*: Рыбалка / сбор водных ресурсов

Читать

Архипелаг Сокотра (2015)

Государства-участники: Йемен
Год: 2015
Источник документа: WHC-15/39.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

[18+] ©2019 При копировании любых материалов с нашего сайта, ссылка обязательна.

Карта сайта